Nakula
Nakula iku sawijining paraga Mahabharata.
Nakula artine ‘’bisa nguwasabi awake dhewe’’. Ing pedhalangan, nalika isih enom
Nakula nganggo jeneng Pinten. Pinten iku sejatine jeneng tanduran kang godhonge
bisa kanggo obat. Kaya jenenge, Nakula lantip ing obat-obatan amarga tinitisan
Batara Aswi , dewane tabib. Satriya iki salah sijine Pandhawa lan nduwe
kembaran kang jenenge Sadewa. Beda karo Yudhistira, Werkudara, lan Janaka,
Nakula lan Sadewa iki lair seka Dewi Madrim. Nalika Pandhu palastra, Dewi
Madrim bela pati lan kembar iki lair seka wetenge kang suwek dening keris.
Raden Nakula kuwi satriya
kembar kemanikan. Sedulur kembare aran Raden Sadewa iya Sahadewa. Sekarone
putrane nata ing Astina, Prabu Pandhudewanata, lan mijil saka garwa Dewi
Madrim, kadang enome Raden narasoma iya Prabu Salya nata ing Mandaraka.Ing Mahabharata,
Nakula artine ‘’bisa nguwasabi awake dhewe’’. Ing pedhalangan, nalika isih
padha cilik-cilik, Nakula kuwi arane Pinten, lan kembarane Sadewa aran Tangsen.
Pinten iku sejatine jeneng tandhuran kanmg godhonge bisa kanggo obat, Kaya
jenenge, Nakula lan sadewa lantip ing babagan obat-obatan amraga satriya
sakloron kuwi titise dewa kembar, Bathara Aswan lan Aswin, dewane tabib.
Satriya sakembaran iku klebu sedulur nunggal rama seje ibu yen karo Prabu
Puntadewa, Werkudara lan Arjuna. Lan satriya lima kasebut kawentar kanthi aran
Pandhawa. Kekarone setya lan bekti banget marang para kadhang sepuhe, senadyan
seje ibu. Prabu Puntadewa, Werkudara, lan Arjuna mijil saka ibu Dewi Kunthi.
Nalika dumadine perang
baratayuda, Prabu salya melu Kurawa. Siji mbaka siji senopati Kurawa padha
gugur. Nganthi Prabu Salya piyambak sabanjure nyarirani pribadi dadi senopati
agung. Jalaran Prabu salya iku iya isih marasepuhe Prabu Duryudana, nata
Astina. Nalika mireng yen kang madeg senopati agung Prabu salya, para Pandhawa
padha bingung. nanging botohe Pandhawa sing sugih pratikel, Prabu Kresna banjur
dhawuh marang Nakula lan Sadewa supaya marak ing ngarsane Prabu salya, api-api
nyuwun dipateni wae. Mesthi wae Prabu Salya ora mentala mateni perunane kuwi.
Malah banjur atine rumangsa keranta-ranta merga kelingan amarng adhine (Dewi
Madrimm) kang wis sedha bela pati marang Pandhu lan ninggali bayi kembar kang
isih abang, yakuwi Pinten lan tangsen iku. Mung merga saka beciking pakartine
Dewi Kunthi, bayi kembar kuwi nadyan dudu putrane dhewe tetep digula wentah
kanthi kebak rasa tresna asih tanprabedha karo anake dhewe.
Jroning bathine, satemene
Prabu salya luwih tresna lan abot marang para Pandhawa kuwi ketimbang marang
mantune. Lan saliyane trenyuh bareng ndeleng Nakula-Sadewa, Prabu Salya uga
banjur kelingan marang marasepuhe, Begawan Bagaspati sing sedane merga saka
pakartine Sang Prabu Salya duk isih enome. Sang Begawan nalika sedane ninggal
suwara yen babak nagih janji lumantar ratu kang kasinungan ludira seta, sing
ora liya Prabu Puntadewa.
Mula Salya banjur paring
dhawuh marang nakula-Sedewa supaya bali, lan meling supaya sing methuake
yudane, Prabu Puntadewa. Temenan, bareng tempuking yuda, Prabu Salya nglilakae
patine nalika adu arep karo Prabu Puntadewa. Aji-ajine aran Chandabirawa ora
kuwan nyedhaki Prabu Puntadewa lan banjur ilang musna. Prabu Salya akhire sedha
disawat pusaka Jamus Kalimasada. Kasatriyane Nakula kuwi ing Sawojajar, dene
Sadewa ing Paweratalun. Garwane nakula kekasih Dewi Srengginiwati kang banjur
peputra Dewi Sri Tanjung. Dene Sadewa nggarwa Dewi Srenggini kang sateruse
peputra Bambang Widapeksa (Suwidapaksa). Dewi Srengganawati lan Srenggini iku
putrane Sang Hyang Badawanganala, dewane bulus, ing Narmada Wailu. Ing lakon
Sudamala utawa Durga Ruwat, dicritakake yen akhire sawise klakon ngruwat
Bathari Durga, Nakula-Sadewa palakrama anthuk Endhang Suka lan Pradapa,
kekarone putrine Resi Tambrapetha saka pratapan Prangalas. Kekarone banjur
peputra Raden Saluwita, Pramusinta lan Pramuwati. Yen pinuju pisowanan ing
Amarta lungguhe Nakula Sadewa ngapit ingkang raka Prabu Puntadewa lan kekarone
padha ngapurancang.
Sadewa
Sadéwa utawa Sahadéwa (Sangskreta
Sahadeva) iku sawijining paraga wiracarita Mahabharata. Nalika
cilik jenengé Tangsen. Dhèwèké salah sawijining Pandhawa. Tangsen iki
jenengé wit-witan kang godhongé bisa digawé obat. Kaya déné sedulur kembaré, Nakula.
Satriya kang manggon ing Bumiretawu iki kondhang amarga lantip ing prekara
obat-obatan. Wiwit isih bayi, Nakula lan Sadewa wis dadi bocah lola, tanpa rama
lan ibu. Satriya iki tinitisan Bathara Aswin, déwané tabib kang kembar karo
Bathara Aswi. Bareng karo Nakula, Sadéwa tansah ngiring Yudhistira ing
kraton Amarta. Ing sawetara crita wayang, Sadéwa lantip ing sasmita. Umpama Kresna ora ana, Sadéwa kang sulih golèk
upaya. Nalika mboyong Dèwi Srengginiwati seka Gisiksamodra, Sadéwa kang bisa
mbabar sayembara ngenani “sejatining lanang, sejatining wadon.” Jejodhoan iki
nurunké putra Widapaksa utawa Sidapaksa.
Ing lakon
liyané, Sudamala, Sadéwa kang bisa ngruwat Bathari Uma bali manèh dadi ayu. Ing
gagrag India, Sahadéva iku pinter pedhang. Ing Bharatayudha, Sahadéva
kang bisa ngalahaké lan matèni Shakuni (ing Jawa dadi Sangkuni). Ing
crita pedhalangan, Sangkuni dipatèni déning Bima.
Ing lakon
“Babad Alas Mretani” Sadéwa entuk aji Purnamajadi seka Ditya Sapulebu. Aji iki
bisa gawé wong sing nduwé éling apa waé kang wis kalakon lan ngerti apa kang
kedadèn
Sumber : http://jv.m.wikipedia.org